خانه ی خودکشی | جان هیداک

طراحی خانه ی خودکشی توسط جان هیداک، معمار آمریکایی چک تبار، با الهام از خودسوزی و مرگ یان پالاچ، دانشجوی دانشگاه پراگ، صورت گرفت. یان پالاچ سال 1969 در اعتراض به بی تفاوتی هم وطنانش به اشغال سرزمینش، خود را در میدان ونستل به آتش کشید. در این مقاله به بررسی خانه ی خودکشی اثر جان هیداک می پردازیم.

“مجموعه ی لبه در ارتباط با معمار این اثر، جان هیداک، مقاله ای از سلسله مقالات “معماران و طراحان” منتشر منتشر کرده است. برای آشنایی بیشتر، پیشنهاد می کنیم وارد لینک آبی رنگ زیر شوید.”

جان هیداک | معمار طرح های مفهومی

پس از مرگ یان پالاچ در 19 ژانویه 1969، شعری توسط یک شاعر آمریکایی به نام دیوید شاپیرو با عنوان “تشییع جنازه پالاخ” سروده شد. این شعر ایده ی اولیه ی هیداک برای طراحی خانه ی خودکشی است.

هنگامی که من به مراقبه‌ی آغازین وارد شدم از نیروی جاذبه‌ی موضوع گریختم، تهی بودن را تجربه کردم،
و مدت‌هاست که من مرده‌ام. هنگامی که من ندایی داشتم که شما بتوانید آن را ندایی بخوانید، مادرم بر من گریست:
پسرم، پسر دلبندم، هیچگاه تصور نمی‌کردم که ممکن باشد این‌
من قدم به قدم تو را پیروی می کنم. نیمه در گل و نیمه در برفاب، میکروفن‌ها برداشته شده‌اند.
بر سر منازل باران فرو می‌ریخت؛ بر سر ماشینهای پلیس برف فرو می‌نشست. فضانوردان می‌گریستند،
نه بالا می‌رفتند و نه بیرون، مادرم چونان شجاع بود که ناظر بود و او را مرگ من مسئله‌ای نبود.

اولین اسکیس ها توسط هیداک بین سال های 1980 تا 1982 کشیده شد. در سال 1986 گروهی از دانشجویان موسسه ی فناوری جورجیا به سرپرستی پروفسور جیمز ویلیامسون همکاری خود با هیداک را شروع کردند و این همکاری در طول 4 سال منجر به ساخت این دو بنا شد.

ساختار خانه ی خودکشی و خانه ی مادر خودکشی، چوبی و پوشیده از فلز می باشد. بدنه ی هرکدام از این سازه‌ها از مکعب هایی با ابعاد 2 متر و 70 سانتی متر در طول، عرض و ارتفاع ساخته شده است. هر یک از ۴ نمای سازه‌ متشکل است از ۹ مربع که هرکدام ۹۰ سانتیمتر طول و عرض دارند. این دو بنا با فاصله ای 4-5 متری نسبت به هم قرار گرفته اند و بین آنها روی زمین شعر دیوید شاپیرو قرار دارد. بر سر این دو مکعب تاجی قرار داده شده است که هرکدام در شبکه‌ای ۷×۷ متشکل از ۴۹ عدد خار نوک تیز می‌باشد که در بلندترین حالت، هر کدام بیش از ۴ متر طول دارند.

مکعب نقره ای رنگ که خارهای نوک تیز برونگرا دارد، نشان دهنده ی یان پالاچ است و مکعب زنگ زده مادر او را نشان می دهد. خانه ی خودکشی کاملا بسته و مهر و موم شده است و نمی توان به آن وارد شد. مخاطب تنها می تواند تصوری از درون آن را تجربه کند. اما خانه ی مادر خودکشی دارای حفره ای کوچک به عنوان ورودی است. خانه ی مادر را می توان به عنوان استعاره ای از رنجی که مادر یان پالاچ از خودسوزی فرزندش متحمل شده در نظر گرفت. فضای درونی این بنا مثل یک رحم بسیار تنگ و تاریک است و تنها به واسطه ی حفره ای کوچک با محیط اطراف در ارتباط است.

خانه ی خودکشی و خانه ی مادر، نخستین بار برای مدتی در نمایشگاهی در ایالات متحده به نمایش در آمدند اما با به پایان رسیدن آن نمایشگاه، سازه ها به اجزای تشکیل دهنده شان تجزیه و انبار شدند. در سال 1991، به دعوت مستقیم رئیس جمهور وقت چک از هیداک، نسخه ی دومی از این دو خانه ساخته شد و در باغ سلطنتی قلعه ی پراگ به نمایش در آمد و در معرض دید عموم قرار گرفت. اما به مرور زمان این سازه های چوبی دچار فرسایش و فروپاشی شدند و باری دیگر از جا برچیده شدند. سرانجام در سال 2015 نصب دائمی نسخه ی سوم این سازه ها در میدان یان پالاچ صورت گرفت. جنس خانه ی خودکشی این بار از فولاد جلا داده شده است و خانه ی مادر از آهن زنگ زده ساخته شده و در نهایت شعر دیوید شاپیرو نیز بر روی پلاکاردی نصب شده است.